Μελέτη και Μαθησιακές Δυσκολίες: Όταν το Διάβασμα Γίνεται Πρόκληση.

Η μελέτη στο σπίτι είναι συχνά μία απαιτητική διαδικασία για τα περισσότερα παιδιά. Όταν, όμως, συνυπάρχουν μαθησιακές δυσκολίες, αυτή η διαδικασία μπορεί να μετατραπεί σε καθημερινή πηγή άγχους, κόπωσης και απογοήτευσης – τόσο για το ίδιο το παιδί όσο και για την οικογένεια.

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες;

Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένας ευρύς όρος που περιλαμβάνει ετερογενείς νευροαναπτυξιακές διαταραχές, οι οποίες επηρεάζουν την ικανότητα του παιδιού να αποκτά, να επεξεργάζεται και να οργανώνει πληροφορίες με τον τρόπο που απαιτείται στο σχολικό περιβάλλον. Οι πιο συχνές μορφές περιλαμβάνουν:

• Δυσαναγνωσία (δυσλεξία): δυσκολία στην ανάγνωση και την κατανόηση ενός κειμένου.
• Δυσαριθμησία: δυσκολία στην κατανόηση και εκτέλεση μαθηματικών πράξεων.
• Δυσορθογραφία: δυσκολία στη γραφή λέξεων με ορθογραφικά λάθη.
• Δυσγραφία: δυσκολία στην παραγωγή γραπτού λόγου.

Πώς επηρεάζουν τη μελέτη;

Ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες μπορεί να:

• Δυσκολεύεται να συγκεντρωθεί ή να οργανώσει τον χρόνο του.
• Χρειάζεται περισσότερο χρόνο, για να ολοκληρώσει τις εργασίες του.
• Ξεχνάει οδηγίες ή χάνει σημεία της πληροφορίας κατά την ανάγνωση.
• Αποφεύγει τη μελέτη λόγω αποτυχημένων προσπαθειών.
• Χρειάζεται συνεχή υποστήριξη από ενήλικα για να ξεκινήσει ή να ολοκληρώσει μια εργασία.

Αυτές οι δυσκολίες δε σχετίζονται με την ευφυΐα του παιδιού, αλλά με τον τρόπο που ο εγκέφαλός του επεξεργάζεται τις πληροφορίες.

Πώς μπορεί να βοηθήσει ένας ειδικός παιδαγωγός στη μελέτη;

Ο ειδικός παιδαγωγός είναι ο επαγγελματίας που διαθέτει την επιστημονική γνώση και τα κατάλληλα εργαλεία, για να υποστηρίξει ουσιαστικά ένα παιδί που δυσκολεύεται με τη μελέτη  είτε λόγω μαθησιακών δυσκολιών είτε λόγω οργανωτικών και εκτελεστικών ελλείψεων.

Η συμβολή του ειδικού παιδαγωγού είναι πολύπλευρη και μπορεί να περιλαμβάνει:

• Δομημένη και εξατομικευμένη καθοδήγηση.

Ο ειδικός παιδαγωγός οργανώνει τη μελέτη με βάση το μαθησιακό προφίλ του παιδιού. Δημιουργεί ένα δομημένο πλάνο, προσαρμοσμένο στις δυνατότητες και τις ανάγκες του, ώστε να αποφεύγονται η υπερφόρτωση και η σύγχυση.

• Ανάπτυξη στρατηγικών μάθησης.

Μέσα από την εξάσκηση, ο παιδαγωγός διδάσκει στο παιδί πώς «να μαθαίνει», αφού  χρησιμοποιεί τεχνικές κατανόησης, απομνημόνευσης, οργάνωσης σκέψης και επανάληψης που βοηθούν το παιδί να συγκρατεί και να επεξεργάζεται καλύτερα τη σχολική ύλη.

• Ενίσχυση βασικών δεξιοτήτων.

Πολλά παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες έχουν κενά σε βασικές δεξιότητες, όπως η ανάγνωση, η γραφή ή οι αριθμητικές πράξεις. Ο ειδικός παιδαγωγός εντοπίζει αυτές τις ελλείψεις και δουλεύει με στοχευμένες ασκήσεις, ώστε να ενισχυθούν οι θεμέλιοι λίθοι της μάθησης.

• Οργάνωση χρόνου και εργασιών.

Ο ειδικός παιδαγωγός μαθαίνει στο παιδί πώς να διαχειρίζεται τον χρόνο του, να χωρίζει τη μελέτη σε βήματα και να ολοκληρώνει τις υποχρεώσεις του χωρίς να εξαντλείται. Διδάσκει τεχνικές, όπως πλάνα μελέτης, διαλείμματα συγκέντρωσης και εναλλαγή δραστηριοτήτων.

• Υποστήριξη στη συναισθηματική ενδυνάμωση.

Ένα παιδί που δυσκολεύεται στη μελέτη συχνά νιώθει απογοήτευση, ντροπή ή θυμό. Ο ειδικός παιδαγωγός καλλιεργεί θετική στάση προς τη μάθηση, επιβραβεύει την προσπάθεια και ενισχύει την αυτοεκτίμηση του παιδιού, ώστε να συνεχίσει να προσπαθεί και να εξελίσσεται.

• Επικοινωνία με το σχολείο και την οικογένεια.

Τέλος, ο ειδικός παιδαγωγός λειτουργεί ως σύνδεσμος ανάμεσα στο παιδί, την οικογένεια και το σχολείο. Παρέχει καθοδήγηση στους γονείς, συνεργάζεται με τους εκπαιδευτικούς και διαμορφώνει ένα υποστηρικτικό πλαίσιο γύρω από το παιδί.

Ο ρόλος της οικογένειας

Οι γονείς είναι σημαντικοί σύμμαχοι στη διαδικασία. Η υπομονή, η κατανόηση και η συνεργασία με τους ειδικούς παιδαγωγούς και τους εκπαιδευτικούς μπορεί να κάνει τη διαφορά. Επιπλέον, η διαμόρφωση ενός ήρεμου και σταθερού περιβάλλοντος μελέτης στο σπίτι είναι ιδιαίτερα βοηθητική.

Συμπέρασμα

Κάθε παιδί έχει τον δικό του μοναδικό τρόπο μάθησης. Οι μαθησιακές δυσκολίες δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως εμπόδιο, αλλά ως μία ευκαιρία για προσέγγιση της εκπαίδευσης με τρόπο πιο δημιουργικό, πιο ευέλικτο και – πάνω απ’ όλα – πιο ανθρώπινο. Με την κατάλληλη στήριξη, κάθε παιδί μπορεί να αναπτύξει τις δυνατότητές του και να αισθανθεί περήφανο για την πρόοδό του.

Δήμητρα Θωμοπούλου

Φιλόλογος-Ειδική παιδαγωγός (M.Ed.)