Παρέα ή μοναξιά;

Παρέα ή μοναξιά; Φιλικές σχέσεις και έφηβοι με υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό στο γυμνάσιο.

Καθώς οι έφηβοι προοδεύουν μέσα στις τάξεις του γυμνασίου και λυκείου, οι ακαδημαϊκές απαιτήσεις αυξάνονται και μπορεί να προστεθούν επιπλέον κοινωνικές πιέσεις ιδιαίτερα για εκείνους που ανήκουν στο φάσμα του αυτισμού. Το 2010 πραγματοποιήθηκε μια έρευνα από  το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια όπου μέσα σε μία τυπική τάξη γυμνασίου εξέτασε την μοναξιά, την φιλία και τα κοινωνικά δίκτυα – παρέες είκοσι εφήβων, από τους οποίους οι επτά είχαν διαγνωστεί με υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό.

  Αρχικά, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι υπάρχει αξιοσημείωτη διαφορά στο αίσθημα της μοναξιάς των εφήβων μέσα στο φάσμα του αυτισμού σε σύγκριση με τους υπόλοιπους συμμαθητές τους. Από τις αναφορές τους φάνηκε πως έχουν την κοινωνική επιθυμία να δημιουργούν σχέσεις με άλλους εφήβους της ηλικίας τους, εντούτοις, ενδέχεται να παρουσιάσουν έλλειψη  σύνδεσης μεταξύ του τι θέλουν και τι συμβαίνει στην πραγματικότητα μέσα στις παρέες τους. Το γεγονός αυτό μοιάζει να είναι αποτέλεσμα της δυσκολίας τους ως προς τις πεποιθήσεις τους για το τι είναι σημαντικό και ουσιώδες σε μια υγιή φιλική σχέση. Παρόλο που κατάφεραν να παρουσιάσουν έναν καλό φίλο, η πλειοψηφία αυτών ήταν ακόμα απομονωμένοι ή βρίσκονταν στο περιθώριο της κοινωνικής δομής της τάξης τους και δεν αναγνωρίζονταν ως μέρος μιας παρέας όπως οι  υπόλοιποι συμμαθητές τους.

Οι εν λόγω έφηβοι, παρά τη φυσική εξέλιξη της αυξανόμενης οικειότητας στις εφηβικές  φιλίες, είχαν φτωχότερη ποιότητα σχέσης με τους καλύτερούς τους φίλους σε σύγκριση με τους τυπικά αναπτυσσόμενους  συμμαθητές τους. Αυτό ενδεχομένως να σχετίζεται με τις διαφορές στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων, στις οποίες βασίζεται η διαμόρφωση και η διατήρηση των ποιοτικών φιλικών σχέσεων. Παρά το πτωχό κοινωνικό τους δίκτυο, οι έξι από τους επτά εφήβους στο φάσμα του αυτισμού όρισαν άλλους εφήβους μέσα στο φάσμα σαν τους καλύτερους τους φίλους. Δημιούργησαν δεσμούς μεταξύ τους και επαλήθευσαν την θεωρία  του FarmerandFarmer (1996) ότι μέσα στα κοινωνικά τους δίκτυα τα άτομα είναι πιθανόν να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν δεσμούς με εκείνους που έχουν όμοια χαρακτηριστικά στην κοινωνικότητα, στην  προσωπικότητα και στην συμπεριφορά. Παρόλο που είναι πολύ σημαντικό ότι αντιλήφθηκαν την έννοια της σχέσης με έναν καλό φίλο, αυτή η σχέση είναι σημαντικά φτωχότερη  από την άποψη της συντροφικότητας και της εξυπηρέτησης.

Ωστόσο, στην συνέχεια παρατηρήθηκε ότι αυτές οι φιλίες είναι εξίσου σημαντικές και γεμάτες νόημα  για αυτούς όπως οι φιλίες μεταξύ των υπολοίπων συνομήλικων τους. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι παρά τις ανισότητες στα επίπεδα των κοινωνικών δεξιοτήτων, ανέφεραν εξίσου τους τομείς της ασφάλειας, της εγγύτητας και των συγκρούσεων μέσα σε μια φιλία, όπως ακριβώς και το γκρουπ των τυπικών εφήβων. Ενδεχομένως, οι σχέσεις τους να μην θεωρούν τα υψηλής ποιότητας υπό τον κανόνα μιας «κανονικής φιλίας» ωστόσο είναι κατάλληλες για τους ίδιους και συμβάλλουν σημαντικά στην συνολική τους ανάπτυξη.

Συμπερασματικά, οι έφηβοι με υψηλής λειτουργικότητας αυτισμό παρουσιάζουν ένα πολύ διαφορετικό μοτίβο κοινωνικής ενσωμάτωσης στο κοινωνικό τους δίκτυο από τους συμμαθητές τους και η απλή ένταξη σε μία τάξη δεν  αρκεί. Ίσως μια επιτυχής ενσωμάτωση να εξαρτάται από το πώς οι υπόλοιποι συμμαθητές τους αντιμετωπίζουν μέσα από το τι είναι «κανονικό» γι΄αυτούς και τι όχι (HumphreyandLewis, 2008). Επομένως, πέρα από τις παρεμβάσεις στις κοινωνικές δεξιότητες των ίδιων, θα ήταν πολύ υποστηρικτικό να υπήρχε μια επιπρόσθετη εκπαίδευση πάνω στην ευαισθητοποίηση των συνομηλίκων τους ώστε να διευκολυνθεί μία πραγματική κοινωνική ένταξη των εφήβων με αυτισμό στο πλαίσιο του γυμνασίου και λυκείου.