Επιτελικές λειτουργίες
Οι Επιτελικές Λειτουργίες μας βοηθούν να οργανώσουμε τις πληροφορίες που λαμβάνουμε, να κάνουμε σωστή διαχείριση χρόνου, να συμπεριφερθούμε κατάλληλα και να ολοκληρώσουμε σωστά τα βήματα ενός στόχου με σκοπό την επίτευξή του.
Οι Βασικοί Τομείς των Επιτελικών Λειτουργιών
Εργαζόμενη μνήμη
Λαμβάνει νέες πληροφορίες και τις χρησιμοποιεί κατάλληλα με σκοπό να ολοκληρωθεί μια δραστηριότητα( π.χ. ακολουθεί απλές οδηγίες που έχουν δοθεί από έναν ενήλικα χωρίς υπενθυμίσεις ). • Θυμάται και οργανώνει βασικές πληροφορίες με σκοπό την επίτευξη μιας δραστηριότητας (π.χ. παίζει ένα επιτραπέζιο παιχνίδι χρησιμοποιώντας τους κανόνες)
Αυτοέλεγχος
•Σκέφτεται πριν ενεργήσει και διατηρεί υπό έλεγχο τα συναισθήματά του ( π.χ. μέσα στην τάξη σηκώνει το χέρι του αντί να φωνάξει την απάντηση). • Διαχειρίζεται σωστά τον χρόνο ξεκινώντας και τελειώνοντας τις δραστηριότητες όταν χρειάζεται (π.χ. αρχίζει την πρωινή ρουτίνα, να ντυθεί για το σχολείο, χωρίς να διασπαστεί).
Γνωστική ευελιξία
• Προσαρμόζεται σε μεταβαλλόμενες καταστάσεις, ειδικά όταν τα πράγματα δεν έχουν πάει όπως έχουν προγραμματιστεί (π.χ. μεταβαίνει ομαλά από την ώρα του παιχνιδιού στην ώρα του βραδινού γεύματος). • Παρατηρεί μια συνθήκη ή μια κατάσταση από διαφορετικές οπτικές (π.χ. Κάνει επίλυση προβλήματος για να διορθώσει ένα λάθος σε μία σχολική εργασία).
Μερικά πιθανά σημάδια που να υποδηλώνουν ελλείμματα στον τομέα των Επιτελικών Λειτουργιών :
Αδυνατεί να κάνει σωστή διαχείριση του χρόνου
Δυσκολία στην αυτόνομη έναρξη κάποιας δραστηριότητας
Ελλιπής οργάνωση
Δυσκολία στην χρήση και στην εφαρμογή πληροφορίας προερχόμενη από τον τομέα της μνήμης
Ξεχνάει εύκολα κανόνες
Αδυνατεί να σχεδιάσει και να ολοκληρώσει δραστηριότητες
Για να μπορέσει να ανταποκριθεί στην καθημερινότητα, πρέπει να του επιβάλλονται σταθερές ρουτίνες
Απεχθάνεται τις αλλαγές στην καθημερινότητά του
Παρουσιάζει παρορμητική συμπεριφορά
Παρουσιάζει φτωχό συναισθηματικό έλεγχο
Δυσκολεύεται να εμπλακεί σε αδόμητες δραστηριότητες
Δραστηριότητες με σκοπό την ανάπτυξη των επιτελικών λειτουργιών
2 – 3 Ετών
Παίξτε παιχνίδια σε διαφορετικές τοποθεσίες με σκοπό να μάθει να προσαρμόζεται σε νέα περιβάλλοντα και εμπειρίες.
Τακτοποιήστε μαζί τα παιχνίδια του μετά από κάθε δραστηριότητα ή παιχνίδι με σκοπό να αναπτύξει τις οργανωτικές του δεξιότητες.
Παίξτε το ‘’Ακολουθήστε τον Αρχηγό’’ (Follow the Leader) με σκοπό να αναπτύξει τις δεξιότητες ακρόασης, να ακολουθάει οδηγίες και να μάθει να περιμένει την σειρά του.
4 – 5 Ετών
Πραγματοποιήστε συμβολικό παιχνίδι με σκοπό την ανάπτυξη της ικανότητας της λήψης αποφάσεων.
Πραγματοποιήστε χειροτεχνίες ή κατασκευαστικές δραστηριότητες με σκοπό να αναπτύξει την ικανότητα της δημιουργικής σκέψης.
Πραγματοποιήστε αφήγηση ιστοριών με σκοπό να προσπαθήσει να θυμηθεί και να απομνημονεύσει την σειρά και τις λεπτομέρειες των γεγονότων.
Κάνετε ερωτήσεις κατά την διάρκεια μίας δραστηριότητας ή ενός πάζλ με σκοπό να αναπτύξει την ικανότητα της σκέψης κατά την δραστηριότητα.
Δημιουργήστε μαζί, σχήματα ή φιγούρες με τουβλάκια ή πηλό με σκοπό να αναπτύξει τις δεξιότητες σχεδιασμού και να αρχίσει να ολοκληρώνει δραστηριότητες με πολλαπλά βήματα.
5+ Ετών
Πραγματοποιήστε παιχνίδια που αναπτύσσουν τις δεξιότητες της μνήμης, της ταύτισης και της ομαδοποίησης (π.χ. Go Fish)
Εμπλακείτε σε δραστηριότητες που περιέχουν συγκεκριμένους κανόνες και οδηγίες (π.χ. επιτραπέζια παιχνίδια).
Παίξτε παιχνίδια όπως, ο Σάϊμον λέει (Simon Says), για να εξασκήσετε την μνημόνευση κανόνων, την ευέλικτη σκέψη και την προσαρμοστικότητα σε διάφορα σενάρια.
Παίξτε δομημένες σωματικές δραστηριότητες, όπως το ποδόσφαιρο, για να αναπτύξετε τις δεξιότητες συγκέντρωσης και προσοχής εστιασμένες σε ένα παιχνίδι ή σκοπό.
Δημιουργήστε ευκαιρίες με σκοπό την εξάσκηση της δεξιότητας της λήψης αποφάσεων (π.χ. να αποφασίσει το παιδί ποια δραστηριότητα θα πραγματοποιήσει και πως θα την ολοκληρώσει).
ΠΗΓΗ : https://pathways.org/wp-content/uploads/2022/01/ExecFunctionBrochure_Greek_2020_reduced.pdf
TAGS : επιτελικές λειτουργίες, εργαζόμενη μνήμη, αυτοέλεγχος, γνωστική ευελιξία